Maiano

9 de setèmbre 2007

Ecouter le capoulié
Le Tombeau de Mistral

Nous vaqui tourna davans la capoucho blanquinello, Mèstre. Nous veici fidelamen, dins lou remembre founs dóu jour astra que veguè vosto espelido, dins lou remembre de vosto vido, dins lou remembre de vosto obro.

Nous veici reculi e pensatiéu a pesca courage e enavans.

Abéura d’aquel enavans, tout de long de l’an avèn assaja de noste mies de servi la Causo, l’avèn servi leialamen d’uno man à l’autro dóu bèn coume l’an servi tóuti aquéli que nous an precedi.

De longo pèr orto se sian avisa que degun d’eici vo d’eila fasié cambo lasso. Sian ana, Mèstre, au rescontre dóu Carsi ounte à la lus e dins la souvenènço di Majourau Cubaynes e Toulze fai flòri nosto rebello lengo d’O, avèn felibreja en Limousin, en Perigord, avèn treva li Pirenèu, avèn fa lou courre dóu Rouergue mai que d’un cop ounte lou Felibrige a tengu bono plaço à l’Estivado e mounte avèn avaloura la bello obro que countùnio de coumpli lou valènt Grelh Rouergas, avèn fa ounour à la Fèsto Vierginenco de la Nacioun Gardiano i Sànti-Marìo-de-la-Mar, à d’ùni Sant Aloi, avèn remés en Avignoun lou pres de la voucacioun prouvençalo à la tant meritouso colo de jouine de Prouvençau Lengo Vivo emai, emai encaro, deman es pièi l’Auvergno que nous espèro pèr si journado dóu patrimòni.

Avèn camina, avèn treva nòsti Mantenènço emé li joio e li peno de la vido, uno vido mai que mai desbourdanto de mistralisme, se n’en sian bèn avisa e clafido de proujèt mistralen.

Le Capoulié, Jaque Mouttet

Ansin coustejant li moumen agradiéu, l’estiéu fuguè subran negreja dóu dòu que vous maco dins lou cors e l’amo, avèn degu acoumpagna pèr soun darrié viage lou flame servidou, l’eiritié d’un tèms e de davancié qu’avèn pas couneigu, un sabènt que couneissié tout de vous Mèstre, que couneissié tout dóu Felibrige, un mistralen plenié, lou tant regreta Marcèu Bonnet qu’à n-éu soulet èro la memòri d’un pople que vòu pas renouncia.

Eici à la font esperitalo de la Respelido, piousamen se souvenèn d’éu e, escouten-lou : « Vouguen encaro, pantaia d’uno vitòri, valènt-à-dire, simplamen, de la subre-vido de nosto lengo, es de crèire que « l’eslùci dóu Bèu » a pouscu, mau-grat tout, sourti di tron li mai ourrible. Vaqui perqué, acara ‘mé tóuti li dureta de nosto coundicioun umano, emé tóuti li penasso de nosto coundicioun prouvençalo, poudèn encaro, fisançous mai lucide, espera lou tèms de vèire se realisa ço que la sagesso mistralenco nous a pouscu soubra : la vido d’uno lengo, la valour d’uno culturo e la plenour d’un umanisme. »

Aquéli paraulo de Marcèu Bonnet clantisson coume uno crido d’espèr, crèire encaro e encaro.

Aquéli paraulo resumisson tout à un cop : la leiçoun mistralenco, lou sentimen e la fierta d’un pople, lou pres-fa de coumpli, en un mot, lou mistralisme que devèn pratica tóuti li jour de nosto vido e que nous coundus inmancablamen au bèu davans d’aquelo font esperitalo de la Respelido, aquelo font d’ounte raio l’aigo que sèmpre atrivo lou pantai de la vitòri.

Coumplissènt eici un devé di mai simple, lou devé de fidelita, la fidelita au Mèstre que rèn es poussible en deforo d’éu, fidelita fàci is abafaire que lou descaron, fidelita à sa pensado, fidelita à si paraulo, fidelita à sis ate. Mai la fidelita supauso l’amour, e la fe, e de mai la bello esperanço, nous ensigno Leoun Teissier.

Celebra vosto neissènço, Mèstre, es faire provo d’aquelo fidelita, es afourti l’esperanço, la fe e l’amour que nous avivo.

Mai de dela l’esperanço, la fe e l’amour de cadun d’entre nautre, mounte n’en soun li gràndis esperanço mistralenco e queto es la valour de l’umanisme mistralen dins lou mounde de vuei ?

De bon l’empencho baiado pèr Mistral a marca lou mounde. Res noun pòu nega que Mistral a releva un sentimen de raço, que vesié s’avali souto l’educacioun contro naturo e fausso de tóuti lis escolo, qu’ a farga lou reviéure d’uno lengo, qu’a adu la noucioun de descentralisacioun e de regiounalisme, qu’a coungreia l’idèio latino, tremudado vuei en coumunauta éuropenco. Uno Éuropo segur pas toujour à noste goust, mai que trobo soun racinun dins li valour de l’unioun latino que n’en pantaiè lou Mèstre. Ansin emai siguessian pèr recouneisse que li gràndis esperanço mistralenco demoron, coume pourrian imagina noste tèms sènso vosto vengudo Mèstre, sènso la lus qu’avés aducho, sènso l’obro coumplido, sènso la lucho de Calendau, sènso l’envanc que nous empures jour à cha jour, sènso l’esperanço :

Le Capoulié et la Reine du Félibrige
Soun mort li bèu disèire
Mai li voues an clanti ;
soun mort li bastissèire,
Mai lou tèmple es basti.
Vuei pòu boufa
L’aurouso malagagno :
Au front de la Tour Magno
Lou sant signau es fa.

Aqueste sant signau que gagnè tout un pople, que crido aro nosto jouinesso, s’endevèn sèmpre lou menaire lou mai segur, nosto estello.

Se voulèn, fort dóu Sant signau e fidèu à soun message, faire senti de-vers li menistèri nosto semblanço, espandi li valour que s’atrobon dins l’umanisme e la dóutrino mistralenco, s’agis d’agué de vesioun alargado, d’agué la voulounta de prene part mai que mai à la vido publico, de teni noste rèng dins tóuti li nivèu dis autourita territourialo, de faire entèndre nosto voues, de leissa s’esvali l’utoupìo, d’èstre realisto, de presenta de causo forto dins tóuti li relarg, de faire flouri la councòrdi, de mescla lis esfort dis un dis autre dins lou mole unique e universau d’un principe foundamentau qu’apelan lou mistralisme.

Crese que faudra bèn coumprendre que se voulèn faire targo davans lou poudé, davans li poudé, encapa nòsti desiranço e mena la barco coume se l’amerito, avèn d’agi, lèu, sènso balança, inteligentamen e pouderous.

Vaqui Mèstre nosto esperanço, l’esperanço que nous fai ana d’avans fieramen pèr que se posque un jour enfin avera la branco dis aucèu !

Jaque MOUTTET

Capoulié dóu Felibrige